Bernadeta Prandzioch. Tabu.

Powiem Wam, że czytanie powieści o swoim rodzinnym mieście budzi uczucia najróżniejsze. Z jednej strony podczas lektury kołatała się we mnie myśl "to fikcja literacka", a drugiej śledziłam losy bohaterów umiejscawiając ich w konkretnych miejscach, przestrzeni czasowej i zżymałam się na choćby niewielkie odstępstwo od realiów. 

Wiktor Janosz, psychiatra, który uciekając przed kłopotami osobistymi z Warszawy, trafił na zesłanie do Węgorzewa, zaczyna dostrzegać zmowę milczenia wokół jednego z pacjentów. Im mocniej lekarz interesuje się Zygmuntem Milewskim, tym wyraźniej ktoś próbuje mu przeszkadzać w odkopywaniu historii sprzed lat. A trzeba Wam wiedzieć, że o tym, czemu Milewski jest w szpitalu psychiatrycznym zdecydowały pewne układy, zobowiązania podjęte w pierwszych latach po II wojnie światowej, w czasach, gdy Prusy zasiedlali przybysze i tylko niektórzy z dotychczasowych mieszkańców mieli odwagę (lub nie widzieli innego rozwiązania) pozostać.

Junosz mieszkał w ostatnim, poniemieckim domu, w drodze na Kal. Na Kal wybrałam się dwukrotnie, raz na pływanie (polecam kąpielisko, spędziłam tam niegdyś wiele przemiłych chwil), raz po to, by zrobić zdjęcia. Pilnowałam się, by nie zaglądać ludziom mieszkającym w przydrożnych domach w okna i dla własnej przyjemności zaangażowania w powieść wymyśliłam, że Wiktor mógłby pomieszkiwać w tym oto domu. Ładny, prawda?

Tu, przyznaję, byłam bez książki. Jest to jednak miejsce znaczące dla akcji powieści, więc jeśli kiedyś zawędrujecie na Mazury, to serdecznie zapraszam, abyście odwiedzili cmentarz wojenny, na którym spoczywają żołnierze niemieccy i rosyjscy. Zlokalizowany na Wzgórzu Saksońskim pozwala na podziwianie Jeziora Święcajty.

[Obejrzyjcie też zdjęcia STĄD]

Patrzenie na miasto, w którym się dorastało oczyma kogoś z zewnątrz jest interesującym doznaniem. Czytanie o historii miasta, o autochtonach i o tym jak układały się siły i władza w mieście opuszczonym przez mieszkańców, jak tworzyły się lepsze i gorsze kategorie ludzi i jak bardzo rzutuje to na czasy obecne, budzi podskórny niepokój.

Zachęcam do lektury, od odwiedzin w Węgorzewie, a gdybyście mieli ochotę posłuchać co Bernadeta Prandzioch mówi o swojej książce, to zapraszam 9 października do Filii nr 3 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach.

Grażyna Plebanek. Słowa na szczęście i inne nienazwane stany duszy.

Po raz pierwszy od bardzo dawna żałuję, że książkę poznaję uszami, a nie oczami. Zżera mnie ciekawość słów, które Grażyna Plebanek zebrała w tomie Słowa na szczęście i inne nienazwane stany duszy.

Słucha się tego przeuroczo, tym bardziej, że czyta autorka i jako ta, która stworzyła zbór słów, wybrała te a nie inne wedle sobie znanej motywacji, doskonale wie, jak uwypuklić to, co chce pokazać czytelnikom. W tym czytaniu jest miejsca na uśmiech, powagę, żart i ciepło. I mimo tych wszystkich niezaprzeczalnych plusów wynikających ze słuchania Grażyny Plebanek, to byłoby mi jednak łatwiej do pewnych słów wrócić, rozsmakować się nimi ponownie, gdybym miała przed sobą papier. 

Bo tak to niestety nie pamiętam jak brzmi słowo o przepięknym znaczeniu, to, które określa rzeczy drobne, które robimy dla innych z miłości. Ta poranna kawa podana do łóżka, pierogi z ulubionym nadzieniem, ciasto drożdżowe tylko z kruszonką, które zawsze na mój przyjazd przygotowuje Mama.

Słucham chyba zanadto nieuważanie, a tej książce (i tej autorce!) uważność się należy. Pewnie posłucham jej raz jeszcze, albo odszukam wersję papierową, by ponapawać się tym, co ominęłam.

Anna H. Niemczynow. Życie Cię kocha, Lili.

Przyznaję - bywam sceptyczna, twardo stąpająca po ziemi i czasami niezbyt emocjonalnie podchodzę do wielu spraw. Czytałam Życie Cię kocha, Lili i zastanawiałam się, niemalże do końca powieści, czy to pastisz.

Lili stawia pierwsze kroki w wyuczonym i wymarzonym zawodzie dziennikarskim. Świadoma, że od czegoś trzeba zacząć, pisuje recenzje kosmetyków i marzy o większym wyzwaniu. W życiu osobistym takie wyzwanie już ma - wspiera ukochanego, który marzy o napisaniu książki i któremu kapryśna wena nie pozwala podjąć żadnej pracy zarobkowej, bo przecież pisze. W codzienności kibicuje jej babcia, kompletnie przeciwna związkowi wnuczki z nierobem Fajfusem (jak go wdzięcznie określa) i dokarmiająca, cierpiącą na brak pieniędzy, Lili. 

Następuje pewien znaczący dzień w życiu Lili. Babcia zadaje jej pytanie o to, gdzie podziały się marzenia dziewczyny, a Filip zaprasza do swojego (i Lili) łóżka całkiem młodą, atrakcyjną kobietę (ponoć nie pierwszą i nie jedyną), na co - czego można się spodziewać - główna bohaterka reaguje jak heroina romansu. I, tak między nami mówiąc, całkiem słusznie:)

Istotą jednak tej książki nie jest do końca jej fabuła. W moim odczuciu jest ona jedynie pewną osnową, na której autorka oparła ważne przesłanie. Anna H. Niemczynow chce nam, czytelnikom uświadomić jak ważne jest to co mówimy do siebie, o sobie i co o sobie myślimy. Chce nam unaocznić potęgę słów, którymi możemy siebie i innych pogłaskać lub pognębić, namawia nas, byśmy pokochali siebie i pozwolili się kochać życiu.

Tylko tyle i aż tyle.

Za dwa dni, 8 sierpnia, jest Dzień Zauważania Szczęścia. Dostrzeżmy je, a później ćwiczmy owo dostrzeganie codziennie. A rano, tuż po wyszczotkowaniu zębów powiedzmy sobie w lustrze - Życie Cię kocha. Nie mamy nic do stracenia, a wiele do zyskania, prawda?

5+1

Och, cóż za intensywne dni! Od czwartku, 25 lipca, Kociokwik żyje odliczając chwile obserwacjami zwierząt, zmianami w ich zachowaniu, reakcjami na nowe i skupiając się na tym, aby wyprzedzać ewentualne niesnaski. Na szczęście tych nie ma. Ale od początku...

Kotów się Amber obawiała. Gdy stanęły zaciekawione nowym domownikiem w przedpokoju zatrzymała się, zerknęła i poprosiła całą sobą, żeby je jednak zabrać, bo ona chciałaby przejść. Pobiegła schować się do klatki i nie wykazywała żadnej chęci, by ją opuszczać. Tak bardzo nie, że aby zabrać ją na spacer trzeba było ją z tej klatki wyciągnąć. Pic i jeść dostawała tuż przed klatką - z lekka się wyczołgiwała, konsumowała to co w miskach i czym prędzej chowała się do wewnątrz. Gdy już, wyciągnięta, z przypiętą smyczą, znajdowała się poza mieszkaniem, spacerowała chętnie, acz na nieodległe ścieżki i z wyraźną radością powrotu do miejsca bezpiecznego, wbiegała po schodach.

W piątek odbyła się wizyta u PanDoktora. Psica idealna - dała się obejrzeć, zbadać, zważyć (20,4 kg), pobrać krew, dopiero przy żelu i głowicy podczas badania USG zaczęła protestować. Obraziła się i nie wzięła nawet podarowanego przez doktora ciastka. Badanie krwi potwierdziło wynik kosmicznie wysokiej fosfatazy. Podjęliśmy decyzję o jak najszybszej sterylizacji, umówiliśmy się na wtorek.

Ale póki nastał wtorek, to w poniedziałek powędrowałyśmy do psiej fryzjerki. Wykąpanie, wysuszenie i uczesanie Amber zajęło aż dwie godziny i z pewnością gabinet wyglądał po jej wizycie znacznie gorzej niż po wizycie choćby maltańczyka, który był przed nią. Może samo moczenie nie bardzo jej się podobało, ale gdy już wyszła czysta i puchata, to z dumnie podniesionym ogonem wracała do domu.

Podczas sterylizacji okazało się, że Amber miała cysty, usunięto guzy z sutków, a tak w ogóle to już powolutku zaczynały się objawy wskazujące na nieodległe czasowo ropne zapalenie macicy. Czas na adopcję i zabieg sterylizacji był idealny. Psica wróciła do domu w kubraczku, obolała i odmówiła wycieczek na spacery. Tak naprawdę lepiej poczuła się dopiero w piątek wieczorem. Po raz pierwszy zareagowała radością na zawołanie "Amber na spacer" i sama wyszła z mieszkania po przypięciu smyczy.

A co na jej obecność mówią koty? Kajtka Amber fascynuje. Zagląda do niej, sprawdza jak pachnie, łazi dookoła niej po legowisku, gdy psica śpi. Raz nawet zdarzyło się, że skorzystał z jej chwilowej nieobecności i gdy tylko poszła do kuchni aby się napić - zajął jej miejsce. Podobnie ciekawa jest Miya. Obwąchuje psa, z radością podbiega do jego miski licząc na to, ze może znajdzie się tam coś dobrego i dla niej. Druga strona jest też taka, że zaczęła częściej przychodzić dopominając się głaskania. Na jakieś dwa, może trzy dni, zawiesili z Kajtkiem szaleńcze gonitwy po mieszkaniu, ale widząc, że to raczej pies się odsuwa, a nie one muszą, czym prędzej do nich powrócili.

Sisi, Nusia i Ronda idealnie lekceważą psa. Do tego stopnia, że gdy kiedyś Amber w przypływie radości wskoczyła na łózko, by się na nim umyć, to Nusia, owszem podniosła głowę, żeby zobaczyć kto i co, ale czym prędzej odłożyła ją, by z westchnieniem zawinąć się w ciaśniejszy precelek. Zresztą, Nusia ma ważniejsze sprawy na głowie - wciąż się nie myje i jest raz w tygodniu kąpana w wannie. Protestuje już coraz mniej, jakby dla porządku, a Miya - kot kochający wodę - ze zdziwieniem przygląda się całej operacji.

Przed nami odrobaczanie (całego stada, wiadomo), zabezpieczenie przed kleszczami, a później jeszcze szczepienie przeciw wściekliźnie i chorobom zakaźnym (tak, Amber opuściła schronisko bez tych wszystkich - zdawałoby się oczywistych - zabiegów). Oraz - mam żywą nadzieję, wiele przecudnych spacerów i wiele radości z domu pełnego zwierząt.

P.S. Mam kilka książek, z którymi chciałabym się rozstać; znajdziecie je klikając w obrazek:)

Dla dzieciaków (31)

Paul Griffin. Gdy do domu przyszła za mną przyjaźń.

Ben ma 12 lat, mamę i książki. Mama jest jego mamą dopiero od dwóch lat, bo wcześniejsze lata chłopiec spędził w domach dziecka i rodzinach zastępczych. Porzucone niemowlę, ze śladami narkotyków we krwi, nie rokowało dobrze dla potencjalnych rodziców, a to - oraz częste zmiany miejsca pobytu, ludzi wokół - sprawiło, że Ben jest skrytym, osobnym od reszty obiektem prześladowań mocniejszych kolegów. Jego azylem jest dom z Tess i biblioteka, a w niej niezawodna pani Lotentz. Azylem, wybawcą i nieodłącznym towarzyszem staje się też Flip, niewielkich rozmiarów pies, który świetnie wie co oznaczy być niekochanym.

Życie komplikuje się, na szczęście obecność Flipa sprawia, że wokół Bena pojawiają się ludzie, na których może liczyć. Literatura, stale obecna w życiu chłopca, odmienia jego codzienność, wychodzi z książek, by stać się motywem przewodnim jego przyjaźni z Tęczową Dziewczyną, Halley.

Opisany przez Paula Griffina nastolatek zmuszony jest mierzyć się wciąż na nowo z rozstaniami, pożegnaniami, sprawami ostatecznymi. Dzięki przyjaźni wychodzi z trudnych sytuacji bogatszy - bo doświadczenia bólu uczą go wiele o sobie i o innych osobach. 

Cieszę się, że autor podkreślał w powieści znaczenie przyjaźni, także tej między psem i człowiekiem, oraz literatury, która daje ukojenie, budzi ciekawość, wyzwala kreatywność i daje narzędzia do sprawniejszego porozumienia się ze światem.

Anna Woltz. Sto godzin nocy.

Świetna, inicjacyjna powieść, której bohaterką jest dziewczyna. Czternastoletnia Emilia December de Wit, przytłoczona nienawiścią jaka spadła na jej rodzinę i na nią samą po ujawnieniu faktu, iż ojciec Emilii, dyrektor szkoły, spotykał się (i zakochał) w jednej z uczennic, ucieka z domu. Robi to jednak z wyjątkową fantazją - płacąc kartą kredytową ojca wynajmuje mieszkanie i kupuje bilety na samolot do Nowego Jorku. Na miejscu okazuje się, że mieszkanie nie istnieje, a dziewczynę (zmagająca się z mizofobią) czeka spędzenie nocy na ulicy. Co więcej - do miasta zbliża się huragan.

Wyrwana z miejsc sobie znanych Emilia musi sobie poradzić wśród obcych w niesprzyjających okolicznościach. Gdy okazuje się, ze nowo poznani ludzie okazują jej wsparcie, dziewczyna staje się pewniejsza siebie, z dystansu w pełniejszy sposób spróbuje spojrzeć na swoją rodzinę i cieszy się mocą jaką daje przyjaźń i pierwsze zauroczenie.

Sto godzin nocy to ciekawy portret zaburzonej rodziny. Matki artystki, której mąż i córka pobłażają, by nie zakłócić jej artystycznych dokonań, ojca - mężczyzny, który tkwi w rolach społecznych, jak w pułapce nie widząc rozsądnego pomysłu na zmianę sytuacji. Nastolatki, próbującej ukształtować swoją tożsamość, budującej wzorce emocjonalne wśród kompletnie pogubionych rodziców.

Polecam.

Joanna Wachowiak. Awaria.

Dom naszpikowany elektroniką. Tata pracujący poza domem, mama mająca na głowie obowiązki domowe (gotowanie, sprzątanie, psa, troje dzieci i wszystko inne) oraz dzieci żyjące głównie w świecie wirtualnym, skonfliktowane z powodu najdrobniejszych oczekiwań mamy związanych z zaangażowaniem w życie domowe. Każde ma swój pokój i swój świat, pasje i znajomych (z którymi, a jakże, utrzymują kontakt online).

Pewnego dnia otrzymują paczkę niespodziankę. A w niej robota, który uszczęśliwia całą trójkę - wreszcie będą mogli robić to wszystko, na co nie pozwalał im brak drugiej osoby i to w dodatku nie zadającej pytań, a w pełni skomputeryzowanej. Aż tu nagle - następuje awaria...

W domu gaśnie prąd. Wiedza i umiejętności kończą się, bo nie ma jak zajrzeć do Google czy na serwis You Tube. Mama leży chora i jej pociechy, wspinając się na wyżyny empatii, postanawiają jej nie denerwować i nie wspominać o kłopotliwej sytuacji w jakiej się znalazły.

Podejrzewam, że nie tylko najmłodszym runąłby świat, gdyby nagle zabrakło internetu. Joanna Wachowiak świetnie pokazuje jak bardzo nałożyliśmy na siebie pęta uzależnienia od elektroniki. Warto wziąć pod rozwagę.

Wojciech Bonowicz. Dziennik końca świata.

Dziennik końca świata, jak autor informuje z notatce końcowej, w pewnym stopniu powstał na podbudowie tekstów z Tygodnika Powszechnego. Z niektórych z nich Bonowicz zaczerpną ideę, inne wykorzystał fragmentarycznie, a jeszcze inne trafiły tu tak jak trafiły wcześniej do pisma. Ale jeśli nawet jesteście stałymi czytelnikami periodyku, to nie odmówcie sobie zerknięcia do Dziennika..., zachęcam.

Żeby opisywać, trzeba widzieć. To prawda, ale nie cała. Rzeczy i ludzi trzeba słyszeć, z samego widzenia jeszcze niewiele wynika. Obraz musi przyjść od razu ze słowem. [s. 39]

Spacer przez książkę Wojciecha Bonowicza, bo tak właśnie czułam się czytając Dziennik..., toczy się niespiesznie, z umiłowaniem szczegółu, z namysłem nad tym, co widać, ale też nad tym, co doświadczenie owo robi z nami - w naszymi emocjami, myślami, zachowaniem.

Pisać się nie chce głownie z powodu istnienia tak wielu osób i rzeczy, które nie oczekują naszego pisania, lecz jedynie niepiszącej uwagi. [s. 101]

Spacer ów to także szansa na to, by zerknąć w przeszłość autora, ale i naszą, bo pewne zdarzenia właściwe dorastaniu, dorosłości w świecie tu i teraz, są przecież podobne, tworzą swoistą wspólnotę. I skoro poeta i pisarz ubiera to w słowach, których nam może nie wystarczać, to dobrze jest się przyjrzeć rzeczywistości w jego słowach, skonfrontować je z tym, co sami czujemy i myślimy.

Dobrze jest wiedzieć, ze wstało się rano nie tylko po to, by wieczorem położyć się spać. Dobrze jest witać napotykanych ludzi pozdrowieniem. Jeśli to niemożliwe, bo ludzi jest zbyt wielu, dobrze jest przynajmniej postarać się o uprzejmy wyraz twarzy. [s.181]

A to już - przyznacie sami - najprostsze i zarazem najtrudniejsze wyzwanie. Jednocześnie otwierające możliwości i zamykające w katalogu określonych celów, które wszak dalekie są od celów konsumpcyjnych, a nakłaniają nas, ponownie, do zajrzenia w głąb siebie.

Dziennik końca świata to dla mnie zachęta, by odnaleźć w słowach Wojciecha Bonowicza coś co nam się zagubiło, co uciekło w natłoku codzienności. Odnaleźć, zatrzymać się, ucieszyć ze znaleziska i spróbować żyć uważniej.

Czego Wam i sobie życzę.

P.S. Zapraszam na spotkanie.