Przewodnik po filozofii umysłu. Red. Marcin Miłkowski, Robert Poczobut.

Wydane przez

Wydawnictwo WAM

Napisanie przewodnika po filozofii umysłu to zadanie bardzo ambitne i, tak mi się przynajmniej wydaje, trudne. Owa trudność bierze się z tego, o czym we „Wprowadzeniu” Marcin Miłkowski i Robert Poczobut napisali tak:

Biorąc pod uwagę brak zgody wśród filozofów co do tego, czym jest filozofia (istnieje wiele koncepcji), nie należy oczekiwać innej sytuacji w wypadku filozofii umysłu. Zwolennicy różnych koncepcji filozofii będą w różny sposób pojmować metody i zadania filozofii umysłu oraz inaczej oceniać jej związki z kognitywistyką (zależnie od podejścia – jako po- żądane, szkodliwe bądź nieistotne). Z tą różnorodnością ujęć po prostu musimy nauczyć się żyć. [s. 13]

„Wprowadzenie”, którego fragment, podobnie jak spis treści, można przeczytać na stronie Wydawnictwa, jest znakomitą zapowiedzią tego, o czym traktuje ta książka. Mnie najbardziej zainteresował rozdział zatytułowany "Świadomość, samoświadomość, jaźń". W pierwszym tekście rozdziału (Świadomość. Wprowadzenie do współczesnych dyskusji) Andrzej Klawiter jako motto przytacza słowa Thomasa Nagela, autora słynnego tekstu „Jak to jest być nietoperzem?”:

Nieuwzględnienie świadomości czyni problem umysł – ciało zdecydowanie mniej interesującym. Uwzględnienie świadomości sprawia, że wydaje się on beznadziejny. [s. 353]

Sentencja Nagela jest dowcipna, a jednocześnie oddaje istotę sprawy – problem umysłu jest trudny, ale jest problemem istotnym. Wystarczy uświadomić sobie to, co w swoim tekście („Jaźń i tożsamość osobowa”) stwierdził Józef Bremer, mianowicie, że w aspekcie etycznym i prawnym wszelkie osądzanie oraz nagradzanie działań osoby zakłada jej ścisłą tożsamość w okresach życia. [s. 427]

Książka jest pracą zbiorową, zawiera artykuły referujące najnowsze osiągnięcia filozofii umysłu, przy czym należy pamiętać, że dzisiaj filozofia nie może obejść się bez uwzględnienia wyników badań wielu różnych dyscyplin; takie jest moje zdanie :-)

Tom jest znakomicie opracowany. Po każdym artykule umieszczono bibliografię podzieloną na szczegółowe kwestie. Mamy też indeks osób, bardzo precyzyjny indeks rzeczowy, a także notatki o wszystkich autorach.

„Przewodnik po filozofii umysłu” to druga książka, po „Przewodniku po metafizyce”, którą studiuję i która wydana została w serii „Przewodniki po filozofii”; obydwa tomy są równie smaczne :-)