Tadeusz Bartoś. Koniec prawdy absolutnej. Tomasz z Akwinu w epoce późnej nowoczesności.

Wydane przez

Wydawnictwo W.A.B.

Książkę Bartosia mam od tygodnia i nie zdążyłam jej przeczytać. Całość liczy sobie ponad 500 stron, a ja jestem na stronie 215, czyli na początku drugiego rozdziału. To jest taka książka, której nie da się po prostu czytać - tę książkę trzeba rzetelnie studiować. Studiując Bartosia sięgam po Bocheńskiego, na którego Bartoś się powołuje, czytam "Myślenie według wartości" Tischnera i drugi tom "Historii filozofii" Coplestona, a wczoraj przeczytałam artykuł Jana Woleńskiego zatytułowany "Izaak Israeli i Tomasz z Akwinu o prawdzie", który jest tutaj.

Bartoś stara się odpowiedzieć na pytanie, czy myśl św. Tomasza, oczywiście rozumiana historycznie, a zatem przy uwzględnieniu specyfiki epoki, w której żył Akwinata, jest (albo może być) interesująca dla współczesnego człowieka. Bardzo ambitny plan założył sobie Bartoś i do miejsca, do którego doczytałam, plan ten realizuje znakomicie. Bartoś buduje szeroki background, dużo pisze o postmodernizmie, który jest krytyką epoki noiwożytnej, epoki wielkich narracji, epoki, w której, jak pisze autor, "świat miał spełnić boską funkcję definitywnej podstawy".

Bartoś, jak się zdaje, a więcej będę wiedzieć, kiedy przeczytam całość, utrzymuje, że myśl św. Tomasza w pewien sposób można wkomponować w myśl postmodernistyczną. A może inaczej - idzie o to, że pewne idee, określone intuicje Tomasza, można uznać za zbieżne z intuicjami postmodernistów, aczkolwiek trzeba bardzo uważać, żeby Tomasza nie "przeinterpretować", bo bardzo łatwo interpretując teksty Akwinaty, można popełnić błąd anachronizmu.

Mówiąc najogólniej Bartosiowi chodzi o to, że Tomasz nie uznawał jednej, jedynej prawdy, albowiem dla niego wszystkie prawdy były subiektywne, co wynika z tego, że prawda, według Tomasza, znajduje się w intelekcie i jest czynnością umysłu. Oczywiście istnieje prawda transcendentna, ale ta dostępna jest tylko Bogu, natomiast człowiek do tejże transcendentnej prawdy nie ma dostępu.

Bartoś wiele razy podkreśla, że taka interpretacja Tomasza może zadziwiać wielu ludzi, przyzwyczajonych do tego, że Tomasz zbudował spójny system, który został zaakceptowany przez Kościół Katolicki i od wieków traktowany był jako wzorzec dla wszystkich innych systemów, jako narzędzie weryfikacji innych, niż Tomaszowy, systemów - to wszystko sprawia, że jestem coraz bardziej ciekawa tego, co w książce zostało mi jeszcze do przeczytania :-))

Książka z pewnością jest efektem wielkiej pracy wykonanej przez Autora. Bartoś daje wiele cytatów, zarówno z pisarzy dawniejszych, jak i współczesnych, w tym oczywiście najwięcej fragmentów przytacza z tekstów samego Tomasza. Poza wszystkim innym, dałoby się z książki napisać solidny bryk na temat postmodernizmu, a jestem pewna, że kiedy przeczytam całość, to znajdę jeszcze kilka innych tematów na dobre bryki :-))

Tyle mojej niefachowej recenzji, jakkolwiek zapowiadam, że jak skończę studiować książkę, to napiszę jeszcze raz :-)

Tutaj jest zapis rozmowy z Bartosiem, którą z autorem "Końca prawdy absolutnej" przeprowadził w radiu Cezary Łasiczka.